Deniz seviyeleri yükseliyor: Grönland’ın buz sahanlıkları 1978’den bu yana üçte bir oranında küçüldü
Atmosfere salınan sera gazlarının yarattığı etkiler sonucunda Dünya’da yıl boyunca kara, deniz ve havada ölçülen ortalama sıcaklıklarda artış yaşanıyor.
Bu sıcaklık artışının neden olduğu küresel ısınmadan en çok etkilenen yapılar buzullardır.
Atlantik Okyanusu’nun kuzeyinde yer alır GrönlandKuzey Kutbu’ndaki en büyük buz örtüsünün kapladığı bölge olarak öne çıkıyor.
Danimarka’ya bağlı olan ve yer yer 3 kilometre kalınlığındaki buz tabakalarının görüldüğü bu bölge, dünya genelinde deniz seviyesinin yükselmesine doğrudan etki ediyor.
Yeni çalışma oldukça endişe verici
Araştırmacılar, Grönland’daki buz raflarının 1978’den bu yana hacminin üçte birinden fazlasını kaybettiği konusunda uyardı.
Sıcak okyanus suları hayati önem taşıyan buz raflarının parçalanmasını hızlandırdı, onları aşağıdan eritti ve çökme riskini artırdı.
Kuzey Grönland’ın devasa buzullarını destekleyen sekiz buz tabakasından üçü çoktan tamamen çöktü, geri kalan beşi ise çökmeye yaklaşıyor.
Okyanus ısınmaya devam ettikçe bilim insanları buz raflarının geri çekilmeye devam edeceğini ve bunun küresel deniz seviyelerinde ciddi sonuçlar doğuracağını söylüyor.
Deniz seviyesi 2 metre yükselebilir
Fransız Ulusal Bilimsel Araştırma Merkezi’nden (CNRS) uzmanlara göre, eğer tamamen yok olurlarsa, bu buz rafları küresel deniz seviyelerini 2,1 metre yükseltmeye yetecek kadar su açığa çıkarabilir.
Kutup Buzulu’nun daha hassas bölgelerinin aksine, Grönland’ın buz raflarının daha önce sabit olduğuna inanılıyordu.
Ancak bilim insanları buz raflarının hızla artan bir hızla çöktüğünü göstermek için saha gözlemlerini, hava fotoğraflarını, uydu verilerini ve bölgesel iklim modellerini kullandı.
2000’li yıllardan bu yana Zachariae Isstrom, Ostenfeld ve Hagen Brae buzullarının yüzen buz rafları tamamen çöktü.
2003 yılında Ostenfeld buz sahanlığının yüzde 80’i denize çöktü ve 27 kilometreküp buz kaybedildi.
Benzer şekilde Hagen Brae, 2001 ile 2005 yılları arasında çöktü ve orijinal kütlesinin onda birinden biraz fazlasını geride bıraktı.
Geriye kalan diğer buz tabakaları da hızla inceldi ve küçüldü; bazıları 8,3 km kadar geri çekildi.
Bu çökmelerin tehlikesi, buzun okyanusa girme oranını arttırmasıdır, bu da deniz seviyeleri üzerinde büyük bir etkiye sahiptir.
Buz rafları, buzulların denize girmesini engelleyen dev donmuş barajlar gibi işlev görüyor.
Grönland şu anda 2006 ile 2018 arasındaki deniz seviyesindeki artışın yüzde 17,3’ünden sorumlu.
Ancak Kuzey Grönland’ın buzulları deniz seviyesini 2,1 metre yükseltmeye yetecek kadar buz içeriyor.
Araştırmacılar, artan okyanus sıcaklıklarının Grönland buz tabakasının hızla parçalanmasının arkasındaki itici faktör olduğunu söylüyor.
Okyanus sıcaklıkları artıyor
Batı Kuzey Grönland’daki okyanus sıcaklıkları 1965 ile 2000 yılları arasında -0,1°C’den 0°C’ye hafif bir artış gösterdi.
Ancak 2000 ile 2015 yılları arasında okyanus sıcaklıkları 0°C’den 0,3°C’ye yükselmeye devam etti.
Kuzey Doğu’da sıcaklıklar daha da hızlı yükseldi ve 1990 ile 2020 yılları arasında 0,4°C’den 1,2°C’ye yükseldi.
Son araştırmalar, küresel sıcaklıkların mevcut hızla artmaya devam ettiği en kötü senaryoda, okyanusların 2150 yılına kadar 1,2 metre daha yükselebileceğini öne sürüyor.
Güney Kore’deki Pusan Ulusal Üniversitesi’nden bilim insanları ve Hawaii Üniversitesi’nden Fabian Schloesser’e göre sıcaklıklar üç katına çıkabilir.
Küresel ısınmayı sanayi öncesi seviyelerin 2°C üzerinde sınırlamak bile (Paris Anlaşması’nın temel amacı) deniz seviyesi artış hızını yavaşlatmak için yeterli olmayacaktır.
Yeni çalışma, deniz seviyesindeki artışın daha da hızlanmasının, küresel sıcaklık artışının bu yüzyılın sonuna kadar sanayi öncesi seviyelerin 1,8°C’nin altına düşürülmesiyle önlenebileceği konusunda uyarıyor.
Deniz seviyeleri mevcut oranlarda yükselmeye devam ederse, dünyadaki birçok kıyı bölgesi sular altında kalabilir.
